Het enge van diabetes, part 1: hypo's

De gevolgen van diabetes zijn overzichtelijk, vooral als je koolhydraten telt en goed ingesteld bent, maar toch zijn er belangrijke risico's aan verbonden. Diabetes wordt niet voor niks van tijd tot tijd gebruikt in films als extra spanningselement (bijvoorbeeld Panic Room en The next three days). Want wat kan er gebeuren? Ten eerste kun je hypo's hebben, als gevolg van de behandeling - namelijk als er meer insuline in je lichaam werkzaam is dan het nodig heeft. Ook zijn er hypers, met als oorzaak het gebrek aan behandeling (insuline), of als deze niet aanslaat. En ten slotte bestaan er nog vele complicaties: vaak zijn dat de lange termijn gevolgen van hypo's en hypers, die dan permanent schade kunnen aanrichten aan je lichaam.

In dit stukje zal ik het over mijn ervaringen met hypo's hebben. Die zijn voor mij het meest vervelend, omdat ze op elk moment kunnen gebeuren en ook de meest duidelijke impact hebben: als ik er één heb mag ik niks doen tot die over is.
In het kort zal ik uitleggen wat een hypo is. Door een overvloed aan insuline of door een te goede werking ervan, daalt de bloedsuiker. Als iemands bloedsuiker onder de 4.0 mmol/l (met die waarde wordt er in Nederland gemeten) komt, kunnen het lichaam en de hersenen niet goed meer functioneren, in meer of mindere mate. Dus dan moet er suiker gegeten worden (bijvoorbeeld dextro, want druivensuiker wordt ontzettend snel in de bloedbaan opgenomen) en moet er rustig gewacht worden tot het suikerniveau weer in orde is. Als er geen suiker wordt gegeten of er niet voldoende rust wordt genomen kan de bloedsuikerspiegel verder dalen, en dan kan iemand zijn bewustzijn kwijtraken en zelfs in coma raken.
Meestal heb ik hypo's omdat ik mijn insulinedosis verkeerd berekend heb, of na de dosis onverwacht veel beweeg of inspanning verricht. Dit gebeurt bij mij bijna elke week wel één of twee keer. Ik herken het omdat ik me een soort van licht in mijn hoofd voel, afwezig, een soort van "stoned" eigenlijk. Het gevoel is niet vervelend zoals bijvoorbeeld misselijkheid of hoofdpijn, maar ik voel me wel zwak en trillerig. Ook krijg ik het meestal erg warm.
Als het op mijn werk gebeurt, is het nooit zo'n probleem. Dan licht ik een collega in en blijf ik een poosje rustig zitten alvorens ik weer met mijn werkzaamheden doorga. Maar vaak, als ik bijvoorbeeld op de fiets zit of met een andere inspanning bezig ben, herken ik het gevoel niet zo snel. Mijn lichaam en geest hebben de neiging om de inspanning af te maken en geven alles op alles, en als ik dan eindelijk een rustmoment heb, voel ik me doodmoe en slaat de hypo in als een bom. Ik heb dan vaak een bloedsuikerwaarde in de 2 mmol/l, en één keer heb ik zelfs een 1.6 gemeten. Daarom is het heel belangrijk om te allen tijde dextro op zak te hebben. Die keer dat ik op 1.6 zat, was mijn dextro bijna op en had ik te weinig bij me. Gelukkig fietste ik net door de stad en kon ik zo een cafeetje in lopen en om een sinasje vragen. Ik was ontzettend geschrokken, en was blij dat ik dat stukje nog had kunnen lopen. Volgens de barman had ik er lijkbleek uitgezien bij binnenkomst, maar waarschijnlijk kwam dat ook voornamelijk van de schrik.
's Nachts als ik slaap heb ik nooit hypo's, in ieder geval ben ik er nooit van wakker geworden (op die keer in het ziekenhuis na dan). Wel heb ik nachten waarin ik ontzettend veel zweet, en toevallig is dat altijd nadat ik veel insuline gespoten heb. Ik vermoed dat ik dan toch een hypo heb gehad, maar dat mijn lichaam dat zelf heeft opgelost doordat de lever een flinke suikerstoot afgeeft. Een soort intern beschermingsreflex, waar ik later nog wel eens over zal schrijven.
Gelukkig is een hypo bij mij nog nooit zo erg geweest dat ik niet meer kon lopen of zelfs bewusteloos raakte. Ik denk dat dat niet zo gauw voorkomt, en dat er meestal behoorlijk wat tijd overheen moet gaan voordat een hypo zo uit de hand loopt. Er schijnt ook eerst een fase in de hypo te zijn waarin iemand zich extreem raar/dronkenachtig gaat gedragen. Communicatie is dan onmogelijk en de persoon zal wellicht ook geen suiker willen drinken/eten. Achteraf heeft die persoon ook geen herinneringen aan dit voorval, waardoor het vooral heel eng is voor de mensen eromheen, niet voor de diabeet zelf. Waarschijnlijk komt dit eerder voor onder speciale omstandigheden, zoals een zwangerschap of na het drinken van grote hoeveelheden alcohol.
In feite zijn hypo's dus meestal niet zo erg, maar hoe meer ik er heb hoe vervelender ze worden. En dat is vooral omdat het irritant is telkens je bezigheden te moeten onderbreken. Het is stom om niet verder mogen fietsen en twintig minuten pauze te moeten nemen. Maar angst ervoor heb ik niet, want gelukkig is er in de driekwart jaar dat ik diabetes heb, nog nooit iets ergs gebeurd!